pobieranie: ciąga koła zębate
Pobierz dokument docPrzeglądaj wersję html pliku:
1.Koło zębate jest to część mechanizmu lub maszyny, służąca do
przenoszenia ruchu bez poślizgu za pomocą zębów rozmieszczonych na
obwodach dwóch współpracujących kół. Para lub większa liczba
zazębiających się ze sobą kół zębatych tworzy przekładnię
zębatą. Koło zębate składa się z wieńca zębatego oraz części
łączących wieniec z wałem lub piastą. Klasyfikacja kół zębatych.
Zależnie od kształtu wieńca, koła zębate dzielimy na :●koła
walcowe (o zębach: prostych, skośnych, daszkowych, łukowych),
●koła stożkowe (o zębach: prostych, skośnych, łukowych). Koła
walcowe i stożkowe mogą mieć uzębienie zewn i wewn . Zębatka prosta
to szczególna postać koła walcowego, którą można uważać za koło
walcowe o nieskończenie dużej średnicy. Koło płaskie to szczególna
postać koła zębatego stożkowego, które nazywamy zębatką
pierścieniową lub kołem koronowym.Klasyfikacja przekładni zębatych.
Zależnie od wzajemnego położenia osi kół rozróżniamy
przekładnie: ●równoległe (walcowe o zębach: prostych, skośnych,
daszkowych), ●kątowe (stożkowe o zębach: prostych, skośnych,
łukowych), ●wichrowate (śrubowe): *walcowa przekładnia śrubowa,
*stożkowa przekładnia śrubowa, *przekładnia ślimakowa:
ślimacznica, ślimak. Ze wzgl. na kształt kół przekładnie o osiach
równoległych zw. są przekładniami walcowymi, a przekładnie o osiach
przecinających się p. stożkowymi. Szczególną postacią przekładni
zębatej wichrowatej jest przekładnia ślimakowa, umożliwiająca
przenoszenie ruchu między wałami wichrowymi prostopadłymi.
Przekładniami zewnętrznymi nazyw. przekładnie które tworzą koła
zębate o uzębieniu zewn. Przekładnie wewnętrzne tworzą koła, jedno
o uzębieniu wewn, drugie-zewn. Przekładnia zębatkowa to odmiana
przekładni równoległej którą stanowi przekładnia z zębatką
prostą.
2.Walcowe koła zębate o zębach prostych. Głowę zęba oddziela od
stopy walec podziałowy a ząb od wieńca walec podstaw. Linia
przecięcia powierzchni czołowej wieńca z powierzchnią boczną zęba
nazyw. się zarysem bocznym zęba, powierzchnią podziałową
–okręgiem podziałowym. Linię przecięcia powierzchni bocznej zęba
z powierzchnią podziałową nazywa się linią zęba. Linię
przecięcia powierzchni czołowej z powierzchnią wierzchołkową nazywa
się okręgiem wierzchołkowym, a linię przecięcia powierzchni
czołowej z powierzchnią podstaw okręgiem podstaw. Najważniejsze
wymiary uzębienia koła walcowego o zębach prostych: średnica
podziałowa d, średnica wierzchołkowa da, średnica podstaw df,
podziałka p, grubość zęba s, szerokość wrębu e, wysokość zęba
h, wysokość głowy zęba ha, wysokość stopy zęba hf. Jeżeli koło
zębate ma „z” zębów, to obwód koła podziałowego równy π·d
możemy podzielić na ·z· równych części z których każda zw.
podziałką „p” jest równa p = π·d/z skąd d = z· p/π p/π =m
→d =z·m . Wielkość „m” nazyw. modułem koła zębatego.
Kształt zarysu boku zęba. Zarysy mogą być: ewolwentowe, cykloidalne,
specjalne. Ewolwentowe wykazują niewrażliwość zazębiania za zmianę
odległości osi, prostą i uniwersalną metodę obróbki i pomiaru,
łatwość montażu. Średnica zasadnicza koła walcowego określona
jest wzorem db =d·cosα , d-średn. Podziałowa koła walcowego.
α-kąt zarysu zęba. Kąt zarysu zęba α to kąt między styczną do
zarysu zęba w pkt. leżącym na kole podziałowym a prostą
przechodzącą przez ten punkt i środek koła zębatego. Walcowe koła
zębate o zębach skośnych. Różnią się od kół o zębach prostych
jedynie przebiegiem linii zęba na szerokość wieńca. Podst.
wielkością charakteryzującą przebieg linii śrubowych w kołach
zębatych jest kąt pochylenia linii zęba β tj. kąt zawarty między
tworzącą walca podziałowego i linią zęba powstałą z przecięcia
boku zęba walcem podziałowym.
3.Dokładność wykonania przekładnia określona jest przez wskaźniki:
dokł kinematyczna, płynność pracy, przyleganie zębów oraz luzu
międzyzębnego. Norma przewiduje 12 klas dokładności kinematycznej,
płynności pracy i przylegania zębów ozn. Cyframi od 1 do 12 w
kolejności zwiększania się dopuszczalnych odchyłek. Met obróbki
kół zębatych walcowych. Wybór obróbki zależy gł. od wymiarów i
kształtu koła, wielkości produkcji, warunków obróbki cieplnej i
wymaganej dokładności. Rozróżniamy: *metodę wiórową, *metodę
bezwiórową. Koła walcowe można obrabiać przez struganie lub
dłutowanie, frezowanie, szlifowanie, wiórowanie i przeciąganie. Pod
wzgl. sposobu uzyskania kształtu zęba rozróżnia się metody
obróbki: kształtową i obwiedniową. W m. kształtowej narzędzie ma
kształt wrębu międzyzębnego i obejmuje takie metody obróbki jak:
*frezowanie frezem tarczowym lub trzpieniowym, *dłutowanie nożem,
szlifowanie odpowiednio ukształtowaną ściernicą. Przy m.
obwiedniowej zarys zęba jest obwiednią kolejnych położeń zarysu
ostrza narzędzia. Jest to dzięki ruchowi tocznemu narzędzia względem
przedmiotu obrabianego. Obejmuje ona następujące sposoby obróbki
uzębień: ●w zakresie obróbki kształtującej (*dłutowanie lub
struganie narzędziem o kształcie zębatki, *dłutowanie narzędziem o
kształcie koła, *frezowanie frezem ślimakowym) ●w zakresie obróbki
wykańczającej (*szlifowanie ściernicą tarczową lub ślimakową,
*wiórkowanie). Obr met kształtową. obrabiane są koła walcowe za
pomocą frezowania, przeciągania i dłutowania z tym że za pomocą
dłutowania pojedynczym nożem uzębienie wykonuje się bardzo rzadko.
Mogą być obrabiane koła o uzębieniu prostym, skośnym i daszkowym.
Met znajduje zastosowanie do obróbki: *kół o mniejszej dokł,
*wstępnej (zgrubnej), kół o dużych modułach w celu zaoszczędzenia
bardzo drogiego narzędzia wykańczającego. Mniejsza dokł obróbki
wynika z: 1. Trudności wyk dokł zarysu narzędzia, 2. trudności
ustawienia narzędzia w taki sposób, aby *płaszczyzna symetrii zarysu
narzędzia stanowiła jednocześnie płaszczyznę symetrii wrębu koła,
najczęściej uzyskuje się ząb przesadzony, *wielkość zagłębienia
narzędzia była właściwa, przez nadmierne zagłębienie narzędzia
kształtowego, otrzymuje się nieprawidłowy zarys zęba. Frezowanie
kształtowe kół zębatych przeprowadza się przy użyciu frezów
modułowych krążkowych i modułowych trzpieniowych.
4.Obróbka obwiedniowa. Zarysy zębów uzyskuje się jako obwiednie
kolejnych położeń krawędzi skrawających narzędzia. Zasada
nacinania kół polega na odwzorowaniu w ukł. przedmiot-narzędzie
współpracy przekładni zębatej (koło-koło lub koło-zębatka). Obok
ruchu roboczego skrawającego narzędzia występuje ruch toczny mający
na celu nadanie kształtu ewolwentowego zarysowi zęba obrabianego
koła. Ruch toczny składa się: ●z ruchu obrotowego nacinanego koła
i jednocześnie ruchu przesuwowego wykonywanego przez obrabiane koło
lub narzędzie-zębatkę ●z ruchu obrotowego nacinanego koła i freza
ślimakowego który w przekroju normalnym ma kształt zębatki. W tym
przypadku krawędzie skrawające rozmieszczone są wzdłuż linii
śrubowej freza. Gdy więc frez się obraca każda następna krawędź
zębów freza wchodząc do pracy jest wzgl. poprzedniej krawędzi
przesunięta wzdłuż osi freza co stwarza wszelkie warunki ruchu
posuwowego narzędzia-zębatki, ●z ruchu obrotowego obrabianego koła
i narzędzia.
Frezowanie obwiedniowe. Oparte jest na zasadzie współpracy ślimaka z
kołem ślimakowym. Podczas obrotu freza występuje nieustanne
przesuwanie się zarysów zębatki. Podczas jednego obrotu freza
następuje przesunięcie zwoju o jedną podziałkę jednocześnie koło
obrabiane obraca się o kąt odpowiadający jednej podziałce. Podczas
frezowania występują ruchy: *obrotowy freza-ruch roboczy, *obrotowy
obrabianego koła, ściśle zsynchronizowany z ruchem obrotowym freza,
*przesuwowy suportu narzędziowego w celu obrobienia koła na całej
szerokości wieńca zębatego.
5.Metoda Fellowsa- polega na współpracy 2 kół zębatych, jedno to
narzędzie a drudie to koło nacinane. Ruch toczny dzielimy ruchy
główne :na ruch obrotowy narzędzia i ruch obrotowy koła obrabianego.
Narzędzie posiada ruch roboczy dłutujący 1 i ruch obrotowy 3.
Natomiast koło obrabiane posiada ruch obrotowy 2. Ruchy pomocnicze:
ruch wgłębny narzędzia 4 wyst w okresie początk(cel to zagłębienie
narzędzia na żądaną głębokość), -ruch przedmiotu 5 odsuwający
go od narzędzia w celu uniknięcia tarcia zębów narzędzia o
materiał podczas powrotnego ruchu narzędzia.
1.Koło zębate jest to część mechanizmu lub maszyny, służąca do
przenoszenia ruchu bez poślizgu za pomocą zębów rozmieszczonych na
obwodach dwóch współpracujących kół. Para lub większa liczba
zazębiających się ze sobą kół zębatych tworzy przekładnię
zębatą. Koło zębate składa się z wieńca zębatego oraz części
łączących wieniec z wałem lub piastą. Klasyfikacja kół zębatych.
Zależnie od kształtu wieńca, koła zębate dzielimy na :●koła
walcowe (o zębach: prostych, skośnych, daszkowych, łukowych),
●koła stożkowe (o zębach: prostych, skośnych, łukowych). Koła
walcowe i stożkowe mogą mieć uzębienie zewn i wewn . Zębatka prosta
to szczególna postać koła walcowego, którą można uważać za koło
walcowe o nieskończenie dużej średnicy. Koło płaskie to szczególna
postać koła zębatego stożkowego, które nazywamy zębatką
pierścieniową lub kołem koronowym.Klasyfikacja przekładni zębatych.
Zależnie od wzajemnego położenia osi kół rozróżniamy
przekładnie: ●równoległe (walcowe o zębach: prostych, skośnych,
daszkowych), ●kątowe (stożkowe o zębach: prostych, skośnych,
łukowych), ●wichrowate (śrubowe): *walcowa przekładnia śrubowa,
*stożkowa przekładnia śrubowa, *przekładnia ślimakowa:
ślimacznica, ślimak. Ze wzgl. na kształt kół przekładnie o osiach
równoległych zw. są przekładniami walcowymi, a przekładnie o osiach
przecinających się p. stożkowymi. Szczególną postacią przekładni
zębatej wichrowatej jest przekładnia ślimakowa, umożliwiająca
przenoszenie ruchu między wałami wichrowymi prostopadłymi.
Przekładniami zewnętrznymi nazyw. przekładnie które tworzą koła
zębate o uzębieniu zewn. Przekładnie wewnętrzne tworzą koła, jedno
o uzębieniu wewn, drugie-zewn. Przekładnia zębatkowa to odmiana
przekładni równoległej którą stanowi przekładnia z zębatką
prostą.
2.Walcowe koła zębate o zębach prostych. Głowę zęba oddziela od
stopy walec podziałowy a ząb od wieńca walec podstaw. Linia
przecięcia powierzchni czołowej wieńca z powierzchnią boczną zęba
nazyw. się zarysem bocznym zęba, powierzchnią podziałową
–okręgiem podziałowym. Linię przecięcia powierzchni bocznej zęba
z powierzchnią podziałową nazywa się linią zęba. Linię
przecięcia powierzchni czołowej z powierzchnią wierzchołkową nazywa
się okręgiem wierzchołkowym, a linię przecięcia powierzchni
czołowej z powierzchnią podstaw okręgiem podstaw. Najważniejsze
wymiary uzębienia koła walcowego o zębach prostych: średnica
podziałowa d, średnica wierzchołkowa da, średnica podstaw df,
podziałka p, grubość zęba s, szerokość wrębu e, wysokość zęba
h, wysokość głowy zęba ha, wysokość stopy zęba hf. Jeżeli koło
zębate ma „z” zębów, to obwód koła podziałowego równy π·d
możemy podzielić na ·z· równych części z których każda zw.
podziałką „p” jest równa p = π·d/z skąd d = z· p/π p/π =m
→d =z·m . Wielkość „m” nazyw. modułem koła zębatego.
Kształt zarysu boku zęba. Zarysy mogą być: ewolwentowe, cykloidalne,
specjalne. Ewolwentowe wykazują niewrażliwość zazębiania za zmianę
odległości osi, prostą i uniwersalną metodę obróbki i pomiaru,
łatwość montażu. Średnica zasadnicza koła walcowego określona
jest wzorem db =d·cosα , d-średn. Podziałowa koła walcowego.
α-kąt zarysu zęba. Kąt zarysu zęba α to kąt między styczną do
zarysu zęba w pkt. leżącym na kole podziałowym a prostą
przechodzącą przez ten punkt i środek koła zębatego. Walcowe koła
zębate o zębach skośnych. Różnią się od kół o zębach prostych
jedynie przebiegiem linii zęba na szerokość wieńca. Podst.
wielkością charakteryzującą przebieg linii śrubowych w kołach
zębatych jest kąt pochylenia linii zęba β tj. kąt zawarty między
tworzącą walca podziałowego i linią zęba powstałą z przecięcia
boku zęba walcem podziałowym.
3.Dokładność wykonania przekładnia określona jest przez wskaźniki:
dokł kinematyczna, płynność pracy, przyleganie zębów oraz luzu
międzyzębnego. Norma przewiduje 12 klas dokładności kinematycznej,
płynności pracy i przylegania zębów ozn. Cyframi od 1 do 12 w
kolejności zwiększania się dopuszczalnych odchyłek. Met obróbki
kół zębatych walcowych. Wybór obróbki zależy gł. od wymiarów i
kształtu koła, wielkości produkcji, warunków obróbki cieplnej i
wymaganej dokładności. Rozróżniamy: *metodę wiórową, *metodę
bezwiórową. Koła walcowe można obrabiać przez struganie lub
dłutowanie, frezowanie, szlifowanie, wiórowanie i przeciąganie. Pod
wzgl. sposobu uzyskania kształtu zęba rozróżnia się metody
obróbki: kształtową i obwiedniową. W m. kształtowej narzędzie ma
kształt wrębu międzyzębnego i obejmuje takie metody obróbki jak:
*frezowanie frezem tarczowym lub trzpieniowym, *dłutowanie nożem,
szlifowanie odpowiednio ukształtowaną ściernicą. Przy m.
obwiedniowej zarys zęba jest obwiednią kolejnych położeń zarysu
ostrza narzędzia. Jest to dzięki ruchowi tocznemu narzędzia względem
przedmiotu obrabianego. Obejmuje ona następujące sposoby obróbki
uzębień: ●w zakresie obróbki kształtującej (*dłutowanie lub
struganie narzędziem o kształcie zębatki, *dłutowanie narzędziem o
kształcie koła, *frezowanie frezem ślimakowym) ●w zakresie obróbki
wykańczającej (*szlifowanie ściernicą tarczową lub ślimakową,
*wiórkowanie). Obr met kształtową. obrabiane są koła walcowe za
pomocą frezowania, przeciągania i dłutowania z tym że za pomocą
dłutowania pojedynczym nożem uzębienie wykonuje się bardzo rzadko.
Mogą być obrabiane koła o uzębieniu prostym, skośnym i daszkowym.
Met znajduje zastosowanie do obróbki: *kół o mniejszej dokł,
*wstępnej (zgrubnej), kół o dużych modułach w celu zaoszczędzenia
bardzo drogiego narzędzia wykańczającego. Mniejsza dokł obróbki
wynika z: 1. Trudności wyk dokł zarysu narzędzia, 2. trudności
ustawienia narzędzia w taki sposób, aby *płaszczyzna symetrii zarysu
narzędzia stanowiła jednocześnie płaszczyznę symetrii wrębu koła,
najczęściej uzyskuje się ząb przesadzony, *wielkość zagłębienia
narzędzia była właściwa, przez nadmierne zagłębienie narzędzia
kształtowego, otrzymuje się nieprawidłowy zarys zęba. Frezowanie
kształtowe kół zębatych przeprowadza się przy użyciu frezów
modułowych krążkowych i modułowych trzpieniowych.
4.Obróbka obwiedniowa. Zarysy zębów uzyskuje się jako obwiednie
kolejnych położeń krawędzi skrawających narzędzia. Zasada
nacinania kół polega na odwzorowaniu w ukł. przedmiot-narzędzie
współpracy przekładni zębatej (koło-koło lub koło-zębatka). Obok
ruchu roboczego skrawającego narzędzia występuje ruch toczny mający
na celu nadanie kształtu ewolwentowego zarysowi zęba obrabianego
koła. Ruch toczny składa się: ●z ruchu obrotowego nacinanego koła
i jednocześnie ruchu przesuwowego wykonywanego przez obrabiane koło
lub narzędzie-zębatkę ●z ruchu obrotowego nacinanego koła i freza
ślimakowego który w przekroju normalnym ma kształt zębatki. W tym
przypadku krawędzie skrawające rozmieszczone są wzdłuż linii
śrubowej freza. Gdy więc frez się obraca każda następna krawędź
zębów freza wchodząc do pracy jest wzgl. poprzedniej krawędzi
przesunięta wzdłuż osi freza co stwarza wszelkie warunki ruchu
posuwowego narzędzia-zębatki, ●z ruchu obrotowego obrabianego koła
i narzędzia.
Frezowanie obwiedniowe. Oparte jest na zasadzie współpracy ślimaka z
kołem ślimakowym. Podczas obrotu freza występuje nieustanne
przesuwanie się zarysów zębatki. Podczas jednego obrotu freza
następuje przesunięcie zwoju o jedną podziałkę jednocześnie koło
obrabiane obraca się o kąt odpowiadający jednej podziałce. Podczas
frezowania występują ruchy: *obrotowy freza-ruch roboczy, *obrotowy
obrabianego koła, ściśle zsynchronizowany z ruchem obrotowym freza,
*przesuwowy suportu narzędziowego w celu obrobienia koła na całej
szerokości wieńca zębatego.
5.Metoda Fellowsa- polega na współpracy 2 kół zębatych, jedno to
narzędzie a drudie to koło nacinane. Ruch toczny dzielimy ruchy
główne :na ruch obrotowy narzędzia i ruch obrotowy koła obrabianego.
Narzędzie posiada ruch roboczy dłutujący 1 i ruch obrotowy 3.
Natomiast koło obrabiane posiada ruch obrotowy 2. Ruchy pomocnicze:
ruch wgłębny narzędzia 4 wyst w okresie początk(cel to zagłębienie
narzędzia na żądaną głębokość), -ruch przedmiotu 5 odsuwający
go od narzędzia w celu uniknięcia tarcia zębów narzędzia o
materiał podczas powrotnego ruchu narzędzia.
ciąga koła zębate
1.Koło zębate jest to część mechanizmu lub maszyny, służąca do
przenoszenia ruchu bez poślizgu za pomocą zębów rozmieszczonych na
obwodach dwóch współpracujących kół. Para lub większa liczba
zazębiających się ze sobą kół zębatych tworzy przekładnię
zębatą. Koło zębate składa się z wieńca zębatego oraz części
łączących wieniec z wałem lub piastą. Klasyfikacja kół zębatych.
Zależnie od kształtu wieńca, koła zębate dzielimy na :●koła
walcowe (o zębach: prostych, skośnych, daszkowych, łukowych),
●koła stożkowe (o zębach: prostych, skośnych, łukowych). Koła
walcowe i stożkowe mogą mieć uzębienie zewn i wewn . Zębatka prosta
to szczególna postać koła walcowego, którą można uważać za koło
walcowe o nieskończenie dużej średnicy. Koło płaskie to szczególna
postać koła zębatego stożkowego, które nazywamy zębatką
pierścieniową lub kołem koronowym.Klasyfikacja przekładni zębatych.
Zależnie od wzajemnego położenia osi kół rozróżniamy
przekładnie: ●równoległe (walcowe o zębach: prostych, skośnych,
daszkowych), ●kątowe (stożkowe o zębach: prostych, skośnych,
łukowych), ●wichrowate (śrubowe): *walcowa przekładnia śrubowa,
*stożkowa przekładnia śrubowa, *przekładnia ślimakowa:
ślimacznica, ślimak. Ze wzgl. na kształt kół przekładnie o osiach
równoległych zw. są przekładniami walcowymi, a przekładnie o osiach
przecinających się p. stożkowymi. Szczególną postacią przekładni
zębatej wichrowatej jest przekładnia ślimakowa, umożliwiająca
przenoszenie ruchu między wałami wichrowymi prostopadłymi.
Przekładniami zewnętrznymi nazyw. przekładnie które tworzą koła
zębate o uzębieniu zewn. Przekładnie wewnętrzne tworzą koła, jedno
o uzębieniu wewn, drugie-zewn. Przekładnia zębatkowa to odmiana
przekładni równoległej którą stanowi przekładnia z zębatką
prostą.
2.Walcowe koła zębate o zębach prostych. Głowę zęba oddziela od
stopy walec podziałowy a ząb od wieńca walec podstaw. Linia
przecięcia powierzchni czołowej wieńca z powierzchnią boczną zęba
nazyw. się zarysem bocznym zęba, powierzchnią podziałową
–okręgiem podziałowym. Linię przecięcia powierzchni bocznej zęba
z powierzchnią podziałową nazywa się linią zęba. Linię
przecięcia powierzchni czołowej z powierzchnią wierzchołkową nazywa
się okręgiem wierzchołkowym, a linię przecięcia powierzchni
czołowej z powierzchnią podstaw okręgiem podstaw. Najważniejsze
wymiary uzębienia koła walcowego o zębach prostych: średnica
podziałowa d, średnica wierzchołkowa da, średnica podstaw df,
podziałka p, grubość zęba s, szerokość wrębu e, wysokość zęba
h, wysokość głowy zęba ha, wysokość stopy zęba hf. Jeżeli koło
zębate ma „z” zębów, to obwód koła podziałowego równy π·d
możemy podzielić na ·z· równych części z których każda zw.
podziałką „p” jest równa p = π·d/z skąd d = z· p/π p/π =m
→d =z·m . Wielkość „m” nazyw. modułem koła zębatego.
Kształt zarysu boku zęba. Zarysy mogą być: ewolwentowe, cykloidalne,
specjalne. Ewolwentowe wykazują niewrażliwość zazębiania za zmianę
odległości osi, prostą i uniwersalną metodę obróbki i pomiaru,
łatwość montażu. Średnica zasadnicza koła walcowego określona
jest wzorem db =d·cosα , d-średn. Podziałowa koła walcowego.
α-kąt zarysu zęba. Kąt zarysu zęba α to kąt między styczną do
zarysu zęba w pkt. leżącym na kole podziałowym a prostą
przechodzącą przez ten punkt i środek koła zębatego. Walcowe koła
zębate o zębach skośnych. Różnią się od kół o zębach prostych
jedynie przebiegiem linii zęba na szerokość wieńca. Podst.
wielkością charakteryzującą przebieg linii śrubowych w kołach
zębatych jest kąt pochylenia linii zęba β tj. kąt zawarty między
tworzącą walca podziałowego i linią zęba powstałą z przecięcia
boku zęba walcem podziałowym.
3.Dokładność wykonania przekładnia określona jest przez wskaźniki:
dokł kinematyczna, płynność pracy, przyleganie zębów oraz luzu
międzyzębnego. Norma przewiduje 12 klas dokładności kinematycznej,
płynności pracy i przylegania zębów ozn. Cyframi od 1 do 12 w
kolejności zwiększania się dopuszczalnych odchyłek. Met obróbki
kół zębatych walcowych. Wybór obróbki zależy gł. od wymiarów i
kształtu koła, wielkości produkcji, warunków obróbki cieplnej i
wymaganej dokładności. Rozróżniamy: *metodę wiórową, *metodę
bezwiórową. Koła walcowe można obrabiać przez struganie lub
dłutowanie, frezowanie, szlifowanie, wiórowanie i przeciąganie. Pod
wzgl. sposobu uzyskania kształtu zęba rozróżnia się metody
obróbki: kształtową i obwiedniową. W m. kształtowej narzędzie ma
kształt wrębu międzyzębnego i obejmuje takie metody obróbki jak:
*frezowanie frezem tarczowym lub trzpieniowym, *dłutowanie nożem,
szlifowanie odpowiednio ukształtowaną ściernicą. Przy m.
obwiedniowej zarys zęba jest obwiednią kolejnych położeń zarysu
ostrza narzędzia. Jest to dzięki ruchowi tocznemu narzędzia względem
przedmiotu obrabianego. Obejmuje ona następujące sposoby obróbki
uzębień: ●w zakresie obróbki kształtującej (*dłutowanie lub
struganie narzędziem o kształcie zębatki, *dłutowanie narzędziem o
kształcie koła, *frezowanie frezem ślimakowym) ●w zakresie obróbki
wykańczającej (*szlifowanie ściernicą tarczową lub ślimakową,
*wiórkowanie). Obr met kształtową. obrabiane są koła walcowe za
pomocą frezowania, przeciągania i dłutowania z tym że za pomocą
dłutowania pojedynczym nożem uzębienie wykonuje się bardzo rzadko.
Mogą być obrabiane koła o uzębieniu prostym, skośnym i daszkowym.
Met znajduje zastosowanie do obróbki: *kół o mniejszej dokł,
*wstępnej (zgrubnej), kół o dużych modułach w celu zaoszczędzenia
bardzo drogiego narzędzia wykańczającego. Mniejsza dokł obróbki
wynika z: 1. Trudności wyk dokł zarysu narzędzia, 2. trudności
ustawienia narzędzia w taki sposób, aby *płaszczyzna symetrii zarysu
narzędzia stanowiła jednocześnie płaszczyznę symetrii wrębu koła,
najczęściej uzyskuje się ząb przesadzony, *wielkość zagłębienia
narzędzia była właściwa, przez nadmierne zagłębienie narzędzia
kształtowego, otrzymuje się nieprawidłowy zarys zęba. Frezowanie
kształtowe kół zębatych przeprowadza się przy użyciu frezów
modułowych krążkowych i modułowych trzpieniowych.
4.Obróbka obwiedniowa. Zarysy zębów uzyskuje się jako obwiednie
kolejnych położeń krawędzi skrawających narzędzia. Zasada
nacinania kół polega na odwzorowaniu w ukł. przedmiot-narzędzie
współpracy przekładni zębatej (koło-koło lub koło-zębatka). Obok
ruchu roboczego skrawającego narzędzia występuje ruch toczny mający
na celu nadanie kształtu ewolwentowego zarysowi zęba obrabianego
koła. Ruch toczny składa się: ●z ruchu obrotowego nacinanego koła
i jednocześnie ruchu przesuwowego wykonywanego przez obrabiane koło
lub narzędzie-zębatkę ●z ruchu obrotowego nacinanego koła i freza
ślimakowego który w przekroju normalnym ma kształt zębatki. W tym
przypadku krawędzie skrawające rozmieszczone są wzdłuż linii
śrubowej freza. Gdy więc frez się obraca każda następna krawędź
zębów freza wchodząc do pracy jest wzgl. poprzedniej krawędzi
przesunięta wzdłuż osi freza co stwarza wszelkie warunki ruchu
posuwowego narzędzia-zębatki, ●z ruchu obrotowego obrabianego koła
i narzędzia.
Frezowanie obwiedniowe. Oparte jest na zasadzie współpracy ślimaka z
kołem ślimakowym. Podczas obrotu freza występuje nieustanne
przesuwanie się zarysów zębatki. Podczas jednego obrotu freza
następuje przesunięcie zwoju o jedną podziałkę jednocześnie koło
obrabiane obraca się o kąt odpowiadający jednej podziałce. Podczas
frezowania występują ruchy: *obrotowy freza-ruch roboczy, *obrotowy
obrabianego koła, ściśle zsynchronizowany z ruchem obrotowym freza,
*przesuwowy suportu narzędziowego w celu obrobienia koła na całej
szerokości wieńca zębatego.
5.Metoda Fellowsa- polega na współpracy 2 kół zębatych, jedno to
narzędzie a drudie to koło nacinane. Ruch toczny dzielimy ruchy
główne :na ruch obrotowy narzędzia i ruch obrotowy koła obrabianego.
Narzędzie posiada ruch roboczy dłutujący 1 i ruch obrotowy 3.
Natomiast koło obrabiane posiada ruch obrotowy 2. Ruchy pomocnicze:
ruch wgłębny narzędzia 4 wyst w okresie początk(cel to zagłębienie
narzędzia na żądaną głębokość), -ruch przedmiotu 5 odsuwający
go od narzędzia w celu uniknięcia tarcia zębów narzędzia o
materiał podczas powrotnego ruchu narzędzia.
1.Koło zębate jest to część mechanizmu lub maszyny, służąca do
przenoszenia ruchu bez poślizgu za pomocą zębów rozmieszczonych na
obwodach dwóch współpracujących kół. Para lub większa liczba
zazębiających się ze sobą kół zębatych tworzy przekładnię
zębatą. Koło zębate składa się z wieńca zębatego oraz części
łączących wieniec z wałem lub piastą. Klasyfikacja kół zębatych.
Zależnie od kształtu wieńca, koła zębate dzielimy na :●koła
walcowe (o zębach: prostych, skośnych, daszkowych, łukowych),
●koła stożkowe (o zębach: prostych, skośnych, łukowych). Koła
walcowe i stożkowe mogą mieć uzębienie zewn i wewn . Zębatka prosta
to szczególna postać koła walcowego, którą można uważać za koło
walcowe o nieskończenie dużej średnicy. Koło płaskie to szczególna
postać koła zębatego stożkowego, które nazywamy zębatką
pierścieniową lub kołem koronowym.Klasyfikacja przekładni zębatych.
Zależnie od wzajemnego położenia osi kół rozróżniamy
przekładnie: ●równoległe (walcowe o zębach: prostych, skośnych,
daszkowych), ●kątowe (stożkowe o zębach: prostych, skośnych,
łukowych), ●wichrowate (śrubowe): *walcowa przekładnia śrubowa,
*stożkowa przekładnia śrubowa, *przekładnia ślimakowa:
ślimacznica, ślimak. Ze wzgl. na kształt kół przekładnie o osiach
równoległych zw. są przekładniami walcowymi, a przekładnie o osiach
przecinających się p. stożkowymi. Szczególną postacią przekładni
zębatej wichrowatej jest przekładnia ślimakowa, umożliwiająca
przenoszenie ruchu między wałami wichrowymi prostopadłymi.
Przekładniami zewnętrznymi nazyw. przekładnie które tworzą koła
zębate o uzębieniu zewn. Przekładnie wewnętrzne tworzą koła, jedno
o uzębieniu wewn, drugie-zewn. Przekładnia zębatkowa to odmiana
przekładni równoległej którą stanowi przekładnia z zębatką
prostą.
2.Walcowe koła zębate o zębach prostych. Głowę zęba oddziela od
stopy walec podziałowy a ząb od wieńca walec podstaw. Linia
przecięcia powierzchni czołowej wieńca z powierzchnią boczną zęba
nazyw. się zarysem bocznym zęba, powierzchnią podziałową
–okręgiem podziałowym. Linię przecięcia powierzchni bocznej zęba
z powierzchnią podziałową nazywa się linią zęba. Linię
przecięcia powierzchni czołowej z powierzchnią wierzchołkową nazywa
się okręgiem wierzchołkowym, a linię przecięcia powierzchni
czołowej z powierzchnią podstaw okręgiem podstaw. Najważniejsze
wymiary uzębienia koła walcowego o zębach prostych: średnica
podziałowa d, średnica wierzchołkowa da, średnica podstaw df,
podziałka p, grubość zęba s, szerokość wrębu e, wysokość zęba
h, wysokość głowy zęba ha, wysokość stopy zęba hf. Jeżeli koło
zębate ma „z” zębów, to obwód koła podziałowego równy π·d
możemy podzielić na ·z· równych części z których każda zw.
podziałką „p” jest równa p = π·d/z skąd d = z· p/π p/π =m
→d =z·m . Wielkość „m” nazyw. modułem koła zębatego.
Kształt zarysu boku zęba. Zarysy mogą być: ewolwentowe, cykloidalne,
specjalne. Ewolwentowe wykazują niewrażliwość zazębiania za zmianę
odległości osi, prostą i uniwersalną metodę obróbki i pomiaru,
łatwość montażu. Średnica zasadnicza koła walcowego określona
jest wzorem db =d·cosα , d-średn. Podziałowa koła walcowego.
α-kąt zarysu zęba. Kąt zarysu zęba α to kąt między styczną do
zarysu zęba w pkt. leżącym na kole podziałowym a prostą
przechodzącą przez ten punkt i środek koła zębatego. Walcowe koła
zębate o zębach skośnych. Różnią się od kół o zębach prostych
jedynie przebiegiem linii zęba na szerokość wieńca. Podst.
wielkością charakteryzującą przebieg linii śrubowych w kołach
zębatych jest kąt pochylenia linii zęba β tj. kąt zawarty między
tworzącą walca podziałowego i linią zęba powstałą z przecięcia
boku zęba walcem podziałowym.
3.Dokładność wykonania przekładnia określona jest przez wskaźniki:
dokł kinematyczna, płynność pracy, przyleganie zębów oraz luzu
międzyzębnego. Norma przewiduje 12 klas dokładności kinematycznej,
płynności pracy i przylegania zębów ozn. Cyframi od 1 do 12 w
kolejności zwiększania się dopuszczalnych odchyłek. Met obróbki
kół zębatych walcowych. Wybór obróbki zależy gł. od wymiarów i
kształtu koła, wielkości produkcji, warunków obróbki cieplnej i
wymaganej dokładności. Rozróżniamy: *metodę wiórową, *metodę
bezwiórową. Koła walcowe można obrabiać przez struganie lub
dłutowanie, frezowanie, szlifowanie, wiórowanie i przeciąganie. Pod
wzgl. sposobu uzyskania kształtu zęba rozróżnia się metody
obróbki: kształtową i obwiedniową. W m. kształtowej narzędzie ma
kształt wrębu międzyzębnego i obejmuje takie metody obróbki jak:
*frezowanie frezem tarczowym lub trzpieniowym, *dłutowanie nożem,
szlifowanie odpowiednio ukształtowaną ściernicą. Przy m.
obwiedniowej zarys zęba jest obwiednią kolejnych położeń zarysu
ostrza narzędzia. Jest to dzięki ruchowi tocznemu narzędzia względem
przedmiotu obrabianego. Obejmuje ona następujące sposoby obróbki
uzębień: ●w zakresie obróbki kształtującej (*dłutowanie lub
struganie narzędziem o kształcie zębatki, *dłutowanie narzędziem o
kształcie koła, *frezowanie frezem ślimakowym) ●w zakresie obróbki
wykańczającej (*szlifowanie ściernicą tarczową lub ślimakową,
*wiórkowanie). Obr met kształtową. obrabiane są koła walcowe za
pomocą frezowania, przeciągania i dłutowania z tym że za pomocą
dłutowania pojedynczym nożem uzębienie wykonuje się bardzo rzadko.
Mogą być obrabiane koła o uzębieniu prostym, skośnym i daszkowym.
Met znajduje zastosowanie do obróbki: *kół o mniejszej dokł,
*wstępnej (zgrubnej), kół o dużych modułach w celu zaoszczędzenia
bardzo drogiego narzędzia wykańczającego. Mniejsza dokł obróbki
wynika z: 1. Trudności wyk dokł zarysu narzędzia, 2. trudności
ustawienia narzędzia w taki sposób, aby *płaszczyzna symetrii zarysu
narzędzia stanowiła jednocześnie płaszczyznę symetrii wrębu koła,
najczęściej uzyskuje się ząb przesadzony, *wielkość zagłębienia
narzędzia była właściwa, przez nadmierne zagłębienie narzędzia
kształtowego, otrzymuje się nieprawidłowy zarys zęba. Frezowanie
kształtowe kół zębatych przeprowadza się przy użyciu frezów
modułowych krążkowych i modułowych trzpieniowych.
4.Obróbka obwiedniowa. Zarysy zębów uzyskuje się jako obwiednie
kolejnych położeń krawędzi skrawających narzędzia. Zasada
nacinania kół polega na odwzorowaniu w ukł. przedmiot-narzędzie
współpracy przekładni zębatej (koło-koło lub koło-zębatka). Obok
ruchu roboczego skrawającego narzędzia występuje ruch toczny mający
na celu nadanie kształtu ewolwentowego zarysowi zęba obrabianego
koła. Ruch toczny składa się: ●z ruchu obrotowego nacinanego koła
i jednocześnie ruchu przesuwowego wykonywanego przez obrabiane koło
lub narzędzie-zębatkę ●z ruchu obrotowego nacinanego koła i freza
ślimakowego który w przekroju normalnym ma kształt zębatki. W tym
przypadku krawędzie skrawające rozmieszczone są wzdłuż linii
śrubowej freza. Gdy więc frez się obraca każda następna krawędź
zębów freza wchodząc do pracy jest wzgl. poprzedniej krawędzi
przesunięta wzdłuż osi freza co stwarza wszelkie warunki ruchu
posuwowego narzędzia-zębatki, ●z ruchu obrotowego obrabianego koła
i narzędzia.
Frezowanie obwiedniowe. Oparte jest na zasadzie współpracy ślimaka z
kołem ślimakowym. Podczas obrotu freza występuje nieustanne
przesuwanie się zarysów zębatki. Podczas jednego obrotu freza
następuje przesunięcie zwoju o jedną podziałkę jednocześnie koło
obrabiane obraca się o kąt odpowiadający jednej podziałce. Podczas
frezowania występują ruchy: *obrotowy freza-ruch roboczy, *obrotowy
obrabianego koła, ściśle zsynchronizowany z ruchem obrotowym freza,
*przesuwowy suportu narzędziowego w celu obrobienia koła na całej
szerokości wieńca zębatego.
5.Metoda Fellowsa- polega na współpracy 2 kół zębatych, jedno to
narzędzie a drudie to koło nacinane. Ruch toczny dzielimy ruchy
główne :na ruch obrotowy narzędzia i ruch obrotowy koła obrabianego.
Narzędzie posiada ruch roboczy dłutujący 1 i ruch obrotowy 3.
Natomiast koło obrabiane posiada ruch obrotowy 2. Ruchy pomocnicze:
ruch wgłębny narzędzia 4 wyst w okresie początk(cel to zagłębienie
narzędzia na żądaną głębokość), -ruch przedmiotu 5 odsuwający
go od narzędzia w celu uniknięcia tarcia zębów narzędzia o
materiał podczas powrotnego ruchu narzędzia.
