pobieranie: 20 Oznaczanie elastyczności metodą Schoba
Pobierz dokument pdfPrzeglądaj wersję html pliku:
Instytut In ynierii Materiałowej – Zakład Tworzyw Polimerowych
Oznaczanie elastyczno ci metod Schoba
Elastyczno mimo, e nale y do podstawowych własno ci fizycznych gumy, nie została jednoznacznie zdefiniowana. Umownie elastyczno ci nazywa si zdolno materiału do odzyskiwania pocz tkowego kształtu po usuni ciu napr e , które wywołały odkształcenie. Uzasadnia to konieczno oznaczania elastyczno ci gumy, a szczególnie gumy przeznaczonej na takie wyroby jak amortyzatory, zderzaki, nici gumowe. Najbardziej rozpowszechnion metod oznaczania elastyczno ci jest metoda oznaczania elastyczno ci przy odbiciu, nazywana tak e zdolno ci odbijania lub odbojno ci .
2. Metody
Oznaczanie elastyczno ci przy odbiciu polega na uderzeniu próbki gumy obci nikiem przymocowanym do wahadła z okre lonego poło enia i odczytania na skali przyrz du stosunku wysoko ci odchylenia wahadła do wysoko ci jego spadku. Stosunek ten jest wyra ony w procentach.
2.1. Zakres stosowanie metody
Elastyczno przy odbiciu stosuje si do badania wszystkich rodzajów gumy o twardo ci 30 – 85 IRHD, z wyj tkiem gumy porowatej.
2.2. Przyrz d pomiarowy
Przyrz d do pomiaru elastyczno ci metod Schob’a (Rysunek 2.1)składa si z metalowego korpusu, na którym s umieszczone kowadełko z zaczepami do mocowania próbki, skal oraz wspornik wyposa ony w wahadło zako czone półkulistym ci arkiem o promieniu 7,5 mm, zaczep umo liwiaj cy poziome zamocowanie wahadła w górnym poło eniu pod katem 90o w stosunku do płaszczyzny próbki, spr ynowy zaczep chwytaj cy wskazówk w chwili odbicia wahadła od próbki oraz mechanizm umo liwiaj cy powrót wskazówki do poło enia wyj ciowego.
Rysunek 2.1. Budowa aparatu do oznaczania elastyczno ci przy odbiciu. 1 – korpus, 2 – wahadło, 3 – obci nik, 4 – półkolista ko cówka wahadła, 5 – zaczep wahadła, 6 – kowadełko, 7 – zaczepy do mocowania próbki, 8 – spr ynowy zaczep wskazówki, 9 – wskazówka, 10 – mechanizm umo liwiaj cy powrót wskazówki do poło enia wyj ciowego, 11ogranicznik, 12 – skala, 13 – próbka.
Oznaczenie elastyczno ci przy odbiciu mo na wykonywa w podwy szonej lyb obni onej temperaturze pod warunkiem za stosowania specjalnej komory termostatuj cej próbk i kowadełko. Oznaczanie elastyczno ci metod Schoba
982
3 @
@
QGP HGF E
C@3
2
3 2
3
2
A
A
A
G
@
@
982
3
2 8
3 2
A
3
@ F G
7
1. Okre lenie podstawowych zagadnie
1 !0¢'(!%&%$" !¨¦¤¢ ) ¥ © # # ¥ © §¥£ ¡ 5 3 3 2 @ @ ¨A @ 3 2 E @ B ¨A @ A A 2 2 4 @ 2 @ 3 2 2 A @ B 3 2 2 2 3 982 982
3
3
D
I
3 @
6
@
2
3
@ ¨A
1
Masa korpusu przyrz du powinna by minimum 10 razy wi ksza od masy wahadł W a. ustawieniu pionowym wahadł odst p pomi dzy kowadeł a kiem a pół kolistym ci arkiem powinien by równy grubo ci próbki. Energia potencjalna wahadł w jego górnym poł eniu powinna wynosi 0,5 J, a o masa 250 g a pr dko w momencie uderzenia w próbk 2 m/s. Strata energii mechanicznej wahadł a nie powinna by wi ksza jak 2%
2.3. Wykonanie pomiaru
Do oznaczenia elastyczno ci przy odbiciu nale y przygotowa co najmniej 2 próbki w kształ cie kr ków lub prostopadł cianów o rednicy lub boku min 29 mm i grubo ci 12,5 lub 6 mm. Próbki o mo na. Powierzchnia próbek powinna by gł adka i wolna od p kni i obcych wtr ce widocznych goł okiem. ym Przed przyst pieniem do pomiaru nale y zmierzy grubo próbki w minimum 3 miejscach. Próbk zamocowa za pomoc zaczepów na kowadeł tak aby przylegał cał powierzchni do jego ku a powierzchni. Punkt uderzenia wahadł powinien by oddalony minimum 10 mm od kraw dzi. Nast pnie a unie wahadł zablokowa w górnym poł eniu, przesun wskazówk w dolne poł enie i o o o odblokowa wahadł Po odbiciu i przesuni ciu wskazówki wahadł nale y zatrzyma i nie przesuwaj c o. o próbki powtórzy t czynno dwukrotnie. W celu stabilizacji mechanicznej próbki. Po czwartym, pi tym i szóstym uderzeniu wahadł nale y odczyta wyniki pomiarów ze skali przyrz du. W ten sam sposób a nale y przeprowadzi po miar w dwóch innych punktach próbki.
3. Opracowanie wyników
Za wynik oznaczenia elastyczno ci przy odbiciu dla jednej próbki przyjmuje si warto mediany z 9 odczytów. Jako wynik ko cowy nale y poda warto redniej arytmetycznej wyników badania wszystkich próbek.
4. Literatura
1. PN-C-04255:1997 Guma. Oznaczanie elastyczno ci wulkanizatów przy odbiciu metod Schoba 2. PN-92/C-01604.01 Guma. Terminologia. Podział nazwy i symbole kauczuków , asno ci fizycznych gumy, WNT 3. Jaroszy ska D, Garczy ski R., Felczak B. Metody bada wł Warszawa 1978
Oznaczanie elastyczno ci metod Schoba
2
p
9ph
i
i
q
r
p
i
q
i
s i
q
p
q p q 9ph q r h ¨q r q q q p i g b a f U X W d X d !0¢e(!%&%$c b!X¨¦¤¢R aU ` Y W VUT S i i q h h r h 9ph 9ph p ¨q q p s Cpi p p h r r p r r p q h p s h h r i s i p 9ph h h i p p q p s
Instytut In ynierii Materiał owej – Zakł Tworzyw Polimerowych ad
p
q
9ph r
Cri r
20 Oznaczanie elastyczności metodą Schoba
Instytut In ynierii Materiałowej – Zakład Tworzyw Polimerowych
Oznaczanie elastyczno ci metod Schoba
Elastyczno mimo, e nale y do podstawowych własno ci fizycznych gumy, nie została jednoznacznie zdefiniowana. Umownie elastyczno ci nazywa si zdolno materiału do odzyskiwania pocz tkowego kształtu po usuni ciu napr e , które wywołały odkształcenie. Uzasadnia to konieczno oznaczania elastyczno ci gumy, a szczególnie gumy przeznaczonej na takie wyroby jak amortyzatory, zderzaki, nici gumowe. Najbardziej rozpowszechnion metod oznaczania elastyczno ci jest metoda oznaczania elastyczno ci przy odbiciu, nazywana tak e zdolno ci odbijania lub odbojno ci .
2. Metody
Oznaczanie elastyczno ci przy odbiciu polega na uderzeniu próbki gumy obci nikiem przymocowanym do wahadła z okre lonego poło enia i odczytania na skali przyrz du stosunku wysoko ci odchylenia wahadła do wysoko ci jego spadku. Stosunek ten jest wyra ony w procentach.
2.1. Zakres stosowanie metody
Elastyczno przy odbiciu stosuje si do badania wszystkich rodzajów gumy o twardo ci 30 – 85 IRHD, z wyj tkiem gumy porowatej.
2.2. Przyrz d pomiarowy
Przyrz d do pomiaru elastyczno ci metod Schob’a (Rysunek 2.1)składa si z metalowego korpusu, na którym s umieszczone kowadełko z zaczepami do mocowania próbki, skal oraz wspornik wyposa ony w wahadło zako czone półkulistym ci arkiem o promieniu 7,5 mm, zaczep umo liwiaj cy poziome zamocowanie wahadła w górnym poło eniu pod katem 90o w stosunku do płaszczyzny próbki, spr ynowy zaczep chwytaj cy wskazówk w chwili odbicia wahadła od próbki oraz mechanizm umo liwiaj cy powrót wskazówki do poło enia wyj ciowego.
Rysunek 2.1. Budowa aparatu do oznaczania elastyczno ci przy odbiciu. 1 – korpus, 2 – wahadło, 3 – obci nik, 4 – półkolista ko cówka wahadła, 5 – zaczep wahadła, 6 – kowadełko, 7 – zaczepy do mocowania próbki, 8 – spr ynowy zaczep wskazówki, 9 – wskazówka, 10 – mechanizm umo liwiaj cy powrót wskazówki do poło enia wyj ciowego, 11ogranicznik, 12 – skala, 13 – próbka.
Oznaczenie elastyczno ci przy odbiciu mo na wykonywa w podwy szonej lyb obni onej temperaturze pod warunkiem za stosowania specjalnej komory termostatuj cej próbk i kowadełko. Oznaczanie elastyczno ci metod Schoba
982
3 @
@
QGP HGF E
C@3
2
3 2
3
2
A
A
A
G
@
@
982
3
2 8
3 2
A
3
@ F G
7
1. Okre lenie podstawowych zagadnie
1 !0¢'(!%&%$" !¨¦¤¢ ) ¥ © # # ¥ © §¥£ ¡ 5 3 3 2 @ @ ¨A @ 3 2 E @ B ¨A @ A A 2 2 4 @ 2 @ 3 2 2 A @ B 3 2 2 2 3 982 982
3
3
D
I
3 @
6
@
2
3
@ ¨A
1
Masa korpusu przyrz du powinna by minimum 10 razy wi ksza od masy wahadł W a. ustawieniu pionowym wahadł odst p pomi dzy kowadeł a kiem a pół kolistym ci arkiem powinien by równy grubo ci próbki. Energia potencjalna wahadł w jego górnym poł eniu powinna wynosi 0,5 J, a o masa 250 g a pr dko w momencie uderzenia w próbk 2 m/s. Strata energii mechanicznej wahadł a nie powinna by wi ksza jak 2%
2.3. Wykonanie pomiaru
Do oznaczenia elastyczno ci przy odbiciu nale y przygotowa co najmniej 2 próbki w kształ cie kr ków lub prostopadł cianów o rednicy lub boku min 29 mm i grubo ci 12,5 lub 6 mm. Próbki o mo na. Powierzchnia próbek powinna by gł adka i wolna od p kni i obcych wtr ce widocznych goł okiem. ym Przed przyst pieniem do pomiaru nale y zmierzy grubo próbki w minimum 3 miejscach. Próbk zamocowa za pomoc zaczepów na kowadeł tak aby przylegał cał powierzchni do jego ku a powierzchni. Punkt uderzenia wahadł powinien by oddalony minimum 10 mm od kraw dzi. Nast pnie a unie wahadł zablokowa w górnym poł eniu, przesun wskazówk w dolne poł enie i o o o odblokowa wahadł Po odbiciu i przesuni ciu wskazówki wahadł nale y zatrzyma i nie przesuwaj c o. o próbki powtórzy t czynno dwukrotnie. W celu stabilizacji mechanicznej próbki. Po czwartym, pi tym i szóstym uderzeniu wahadł nale y odczyta wyniki pomiarów ze skali przyrz du. W ten sam sposób a nale y przeprowadzi po miar w dwóch innych punktach próbki.
3. Opracowanie wyników
Za wynik oznaczenia elastyczno ci przy odbiciu dla jednej próbki przyjmuje si warto mediany z 9 odczytów. Jako wynik ko cowy nale y poda warto redniej arytmetycznej wyników badania wszystkich próbek.
4. Literatura
1. PN-C-04255:1997 Guma. Oznaczanie elastyczno ci wulkanizatów przy odbiciu metod Schoba 2. PN-92/C-01604.01 Guma. Terminologia. Podział nazwy i symbole kauczuków , asno ci fizycznych gumy, WNT 3. Jaroszy ska D, Garczy ski R., Felczak B. Metody bada wł Warszawa 1978
Oznaczanie elastyczno ci metod Schoba
2
p
9ph
i
i
q
r
p
i
q
i
s i
q
p
q p q 9ph q r h ¨q r q q q p i g b a f U X W d X d !0¢e(!%&%$c b!X¨¦¤¢R aU ` Y W VUT S i i q h h r h 9ph 9ph p ¨q q p s Cpi p p h r r p r r p q h p s h h r i s i p 9ph h h i p p q p s
Instytut In ynierii Materiał owej – Zakł Tworzyw Polimerowych ad
p
q
9ph r
Cri r
