Przeglądaj wersję html pliku:
POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: INŻYNIERIA POWIERZCHNI Ćwiczenie nr 11 Temat ćwiczenia: Badanie przyczepności powłok metalowych I. WSTĘP Dobra przyczepność powłoki metalicznej do podłoża, obok grubości i szczelności, jest podstawowym czynnikiem decydującym o jakości powłoki. Przyczepność, czyli siła wiązania powłoki z podłożem zależą od: − plastyczności powłoki i podłoża, − współczynników rozszerzalności cieplnej powłoki i podłoża, − chropowatości powierzchni podłoża, − sposobu przygotowania powierzchni podłoża, − technologii nakładania powłoki. Znana jest zła przyczepność stopów łożyskowych cynowych i cynowo – ołowiowych do żeliwa szarego, powodująca szybkie zużywanie się łożysk ślizgowych podczas eksploatacji. W praktyce przemysłowej przyczepność poprawia się w sposób wyraźny wprowadzając pomiędzy stopem łożyskowym a podłożem warstwę pośrednią, najczęściej cynową. Celem ćwiczenia jest pomiar przyczepności stopu łożyskowego do podłoża z żeliwa szarego i stali metodą Chalmersa. II. PRZEBIEG ĆWICZENIA: 1. Przygotować próbki stali i żeliw o wymiarach: ∅40 x 10 mm. 2. Jedną z powierzchni czołowych oczyścić papierem ściernym, odtłuścić i pokryć cienką warstwą cyny (zabielić). 3. Po nałożeniu formy grafitowej, na próbkę wylać warstwę stopu łożyskowego Ł83 ((SnSb11Cu6) PN 82/H–87111) (o grubości 12÷15 mm) na wcześniej przygotowaną powierzchnię (rys. 1). 4. Przygotować próbkę do badań wytrzymałościowych wg rys. 2. 5. Wykonać próbę rozrywania na maszynie wytrzymałościowej o nacisku 1÷5 T (10÷50 kN), umieszczając próbkę w specjalnym przyrządzie (rys. 3). Podczas próby należy zanotować siłę, przy której nastąpi zerwanie próbki. 6. Obliczyć naprężenie zrywające odnosząc siłę do powierzchni rozdziału żeliwo/stal – cyna – stop łożyskowy wynikającej z kształtu próbki (rys. 2).
Uwaga: wytrzymałość na rozciąganie stopu łożyskowego Ł83 wynosi (88,29 MPa) 9 kG/mm2 (wg PN-62/H-87111)
BADANIE PRZYCZEPNOŚCI POWŁOK METALOWYCH – Inżynieria Powierzchni.
-1-
forma grafitowa stop łożyskowy warstwa cyny
stal (żeliwo)
stop łożyskowy
stal (żeliwo)
Rys. 1
Rys. 2
Rys. 3 Literatura: 1. T. Biestek, S. Sękowski: „Metody badań powłok metalowych” WNT, Warszawa 1965; 2. PN - 82/H – 97019
BADANIE PRZYCZEPNOŚCI POWŁOK METALOWYCH – Inżynieria Powierzchni.
-2-
11_Badanie przyczepnosci powlok metal
POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: INŻYNIERIA POWIERZCHNI Ćwiczenie nr 11 Temat ćwiczenia: Badanie przyczepności powłok metalowych I. WSTĘP Dobra przyczepność powłoki metalicznej do podłoża, obok grubości i szczelności, jest podstawowym czynnikiem decydującym o jakości powłoki. Przyczepność, czyli siła wiązania powłoki z podłożem zależą od: − plastyczności powłoki i podłoża, − współczynników rozszerzalności cieplnej powłoki i podłoża, − chropowatości powierzchni podłoża, − sposobu przygotowania powierzchni podłoża, − technologii nakładania powłoki. Znana jest zła przyczepność stopów łożyskowych cynowych i cynowo – ołowiowych do żeliwa szarego, powodująca szybkie zużywanie się łożysk ślizgowych podczas eksploatacji. W praktyce przemysłowej przyczepność poprawia się w sposób wyraźny wprowadzając pomiędzy stopem łożyskowym a podłożem warstwę pośrednią, najczęściej cynową. Celem ćwiczenia jest pomiar przyczepności stopu łożyskowego do podłoża z żeliwa szarego i stali metodą Chalmersa. II. PRZEBIEG ĆWICZENIA: 1. Przygotować próbki stali i żeliw o wymiarach: ∅40 x 10 mm. 2. Jedną z powierzchni czołowych oczyścić papierem ściernym, odtłuścić i pokryć cienką warstwą cyny (zabielić). 3. Po nałożeniu formy grafitowej, na próbkę wylać warstwę stopu łożyskowego Ł83 ((SnSb11Cu6) PN 82/H–87111) (o grubości 12÷15 mm) na wcześniej przygotowaną powierzchnię (rys. 1). 4. Przygotować próbkę do badań wytrzymałościowych wg rys. 2. 5. Wykonać próbę rozrywania na maszynie wytrzymałościowej o nacisku 1÷5 T (10÷50 kN), umieszczając próbkę w specjalnym przyrządzie (rys. 3). Podczas próby należy zanotować siłę, przy której nastąpi zerwanie próbki. 6. Obliczyć naprężenie zrywające odnosząc siłę do powierzchni rozdziału żeliwo/stal – cyna – stop łożyskowy wynikającej z kształtu próbki (rys. 2).
Uwaga: wytrzymałość na rozciąganie stopu łożyskowego Ł83 wynosi (88,29 MPa) 9 kG/mm2 (wg PN-62/H-87111)
BADANIE PRZYCZEPNOŚCI POWŁOK METALOWYCH – Inżynieria Powierzchni.
-1-
forma grafitowa stop łożyskowy warstwa cyny
stal (żeliwo)
stop łożyskowy
stal (żeliwo)
Rys. 1
Rys. 2
Rys. 3 Literatura: 1. T. Biestek, S. Sękowski: „Metody badań powłok metalowych” WNT, Warszawa 1965; 2. PN - 82/H – 97019
BADANIE PRZYCZEPNOŚCI POWŁOK METALOWYCH – Inżynieria Powierzchni.
-2-